عیب یاب مدارات الکترونیکی تهویه مطبوع ، تعمیرات کمپرسور  ، نشت یابی و شارژ گاز کولر محصولات هیوندایی ، تعمیرگاه هیوندایی ویرا خودرو

هیوندایی ورنا ، آوانته ، النترا ، سوناتا ، توسان ، سانتافه ، آزرا ، گرنجور ، جنسیس ، هیوندایی کوپه ، وراکروز (ix55 ) و هیوندایی سنتنیال

 

مطلع سخن

بدون شک با صرف اندکی از وقت گرانبهای خود به مطالعه این مقاله به اطلاعاتی ناب و بروز از پروسه تعمیرات کولر خودرو خود دست خواهید یافت بنابراین توصیه می کنیم با ما همراه شوید .

مهندس عرفان عبادی افشار – تعمیرگاه تخصصی محصولات هیوندایی

 

مقدمه :

با مطالعه این مقاله با اجزای سیستم تهویه مطبوع (بخش کولر) محصولات هیوندایی آشنا شده و با خرابی ها ، دلایل بروز آن ها و نحوه رفع عیب  هر کدام آشنا خواهید شد . همچنین به بررسی سوالات زیر می پردازیم :

1. دلایل گرم بودن باد کولر محصولات هیوندایی کدامند ؟
2. دلیل دم کردن باد کولر هیوندایی بخصوص در مواردی مانند توقف در چراغ قرمز کدامند؟
3. چرا باد کولر بعد از چند روز ،بعد از شارژ گرم می شود؟
4. دلایل ضعیف بودن پرتاب باد کولر چیست ؟
5. دلایل صدا های غیر عادی از محفظه موتور به خصوص زمان کولر گیری چیست ؟
6. آیا کمپرسور کولر قابل تعمیر است ؟
7. تفاوت کمپرسور بوبینی و کمپرسور دارای شیربرقی در چیست ؟

 

سیستم تهویه مطبوع خودرو چیست ؟

سیستم تهویه مطبوع خودرو با معادل لاتین heating , ventilation , air conditioning   در کلیه خودرو های دنیا نصب می گردد به جهت مطبوع سازی هوا و دمای هوای داخل کابین ، تا سرنشینان کاملا بتوانند در مساعد ترین هوای ممکن به سر ببرند .

 

انواع سیستم تهویه مطبوع هیوندایی کدامند ؟

خودرو های تولیدی کمپانی هیوندایی دارای دو نوع سیستم تهویه مطبوع ( کولر و بخاری ) هستند ، تحت عنوان تهویه مطبوع دستی (manual) و تهویه مطبوع اتوماتیک ( automatic) .

در مدل تهویه مطبوع دستی ساز و کار بسیار ساده و به شکل آنالوگ و حتی در خیلی نقاط مکانیکی می باشد و در مدل های قدیمی هیوندایی نصب شده است ، اما در نسل های جدید همگی به سیستم کولر و بخاری ( تهویه مطبوع ) اتوماتیک مجهز هستند .

 

نمونه هایی از مراجعات خودرو های هیوندایی با مشکل سیستم تهویه مطبوع ؛ که به تعمیرگاه هیوندایی ویرا خودرو به دلایل مختلف از جمله خرابی یونیت کنترل تهویه و کلید ها ، سیم کشی و مدارات ، نشتی گاز کولر r134a  ، خرابی کمپرسور ، خرابی واحد کنترل الکترونیکی موتور ، خرابی سنسور ها و ... ایجاد شده است  :

نکته بسیار مهم تعمیراتی  : در صورت بروز هرعیبی در سیستم تهویه مطبوع خودرو( بخش کولر)  کمپرسور وارد مدار نمی شود و در نتیجه خنک کاری رخ نمی دهد در این موارد متخصص مربوطه سعی در عیب یابی دارد که می تواند آنرا تعمیر و مشکل را برطرف نماید ؛ اما گاهی اوقات کمپرسور کولر خودرو وارد مدار می شود و زیر بار می رود اما باد کولر خنکی کافی را ندارد و یا اینکه پس از مدتی کارکرد گرم می شود و اصطلاحا دم می کند در اینجا باید به کمپرسور و اجزای داخلی شک کرد و آنها را مورد بررسی جهت عیب یابی قرار داد.

عیب یابی، تعمیرات، نشت یابی و شارژ گاز  کولر محصولات هیوندایی در تعمیرگاه تخصصی ویرا خودرو:

عیب یابی سیستم  کولر ، تعمیرات کمپرسور ، نشت یابی و شارژ گاز کولر هیوندایی سانتافه و هیوندایی توسان و هیوندایی وراکروز IX55 :

 

 خودرو هیوندایی سانتافه در مدل های 2700 سی سی و 3500 سی سی و 2400 سی سی به اشکال mpi  و gdi  طراحی و ساخته شده است که عموما مجهز به سیستم کولر عقب نیز می باشد . در مورد خودرو های هیوندایی توسان در انواع قدیم با موتور 2700 سی سی و نوع جدید با موتور 2400 سی سی و نوع جدید تر آن تحت عنوان توسان TL  با موتور 2000 سی سی باید گفت این خودرو های هیوندایی فاقد کولر عقب میباشند . اما در مورد SUV  تحت عنوان وراکروز یا IX55  باید متذکر شد که این خودرو مجهز به سیستم تهویه مطبوع عقب می باشد که یونیت کنترل بخش عقبی با فعال و غیر فعال شدن توسط راننده با استفاده از یونیت کنترل جلو داشبرد صورت می گیرد .

 

عیب یابی سیستم  کولر ، تعمیرات کمپرسور ، نشت یابی و شارژ گاز کولر هیوندایی کوپه ، هیوندایی سوناتا ، هیوندایی آزرا و هیوندایی گرنجور   :

 

 محصولات هیوندایی آزرا ، هیوندایی سوناتا در همه مدل های قدیم و جدید و هیوندایی کوپه   و هیوندایی گرنجور حائز اهمیت است این که مدارات سیستم کولر تقریبا مشابه بوده و تنها به لحاظ ظاهری اندک تفاوت هایی با هم دارند .

 نکته بسیار مهم تعمیراتی  :در سطور بالاتر در خصوص تفاوت کمپرسور بوبینی با کمپرسور دارای شیر برقی پرسیده شد ؛ از جمله تفاوت هایی که کاملا واضح است این که در کمپرسور های بوبینی شفت مرکزی که پیستون ها به آن مرتبط است با مغناطیس شدن بوبین کمپرسور حالت نتحرک می گیرد و در حالت غیر فعال فقط پولی کمپرسور به شکا یک قطعه هرز گرد تسمه دینام عمل می کند  . این در حالی است که در انواع کمپرسور های دارای شیر برقی شفت مرکزی به صورت دائم همزمان با پولی سر کمپرسور در گردش می باشد . در بعضی مدل های جدید تر هیوندایی از کمپرسور های دارای شیر برقی استفاده شده است .

 

 

عیب یابی سیستم  کولر ، تعمیرات کمپرسور ، نشت یابی و شارژ گاز کولر هیوندایی جنسیس ، هیوندایی آوانته ، هیوندایی النترا ، هیوندایی ورنا  و هیوندایی سنتنیال :

خودرو های جنسیس و سنتنیال که انواع لوکس و تشریفاتی هیوندایی محسوب می شوند دارای سیستم تهویه مطبوع مختص به خود می باشند که در بخش های عقب دارای یونیت مجزا است که در بخش زیر آرنجی وسط صندلی عقب قرار می گیرد  و در جلو توسط جوی استیک و موس قابل کنترل و تنظیمات می باشد  اما در مورد محصولات دیگر هیوندایی چنین لوکس نیست مثلا هیوندایی النترا ،ورنا، آوانته فاقد موس وسط هستند اما این فقط در بخش کنترل و تنظیمات قضیه است در بخش سخت افزاری و قطعات در گیر در سیستم تهویه مطبوع بخصوص بخش کولر تقریبا مشابه و حتی در قطعاتی کاملا یکسان هستند .

 

 

اجزای سیستم تهویه مطبوع ( اختصاصا سیستم کولر ) هیوندایی وراکروز و توضیحات مختصر در مورد هر کدام :

• فیوز و رله فن تهویه جلو(وظیفه تامین برق را بر عهده دارند)
• فن تهویه جلو (وظیفه دمیدن باد به سمت کابین را بر عهده دارد)
• سنسور دمای هوای کابین سمت شاگرد (تشخیص دمای کابین و اطلاع آن به یونیت کنترل تنظیمات تهویه مطبوع تهویه جلو)
• سنسور دمای هوای محیط پیرامون خودرو (سنجش دمای هوای بیرون خودرو و اطلاع آن به یونیت کنترل تنظیمات تهویه مطبوع تهویه)
• ترانزیستور کنترل دور فن تهویه جلو
• ماژول یا یونیت کنترل تهویه مطبوع نصب بر روی داشبرد(روی این ماژول تهویه تعداد کلید جهت تغییر وضعیت و زاویه پرتاب باد (MODE) ، بخار گیر جلو ، گرمکن عقب ، rear manual ، A/C  ، DUAL  ، کلید های تغییر دمای سمت راننده ، تغیر دمای سمت شاگرد ، ولوم تغییر دور فن تهویه و ... تعبیه شده است . نکته حائز اهمیت اینکه به جهت فراهم شدن امکان کنترل تهویه مطبوع عقب توسط سرنشینان عقب حتما می بایست کلید  REAR MANUAL  در حالت ON  قرار گرفته باشد ؛ در غیر این صورت اعمال تغییرات در دور فن تهویه عقب ، دمای هوای بخش عقبی کابین و تعیین جهت پرتاب باد عقب به طور کامل به فرمان راننده و از طرف یونیت تهویه مطبوع ( یونیت کنترل تنظیمات تهویه مطبوع کولر و بخاری هیوندایی ) خواهد بود .

 

در تصاویر زیر نمونه هایی از یونیت تهویه مطبوع محصولات هیوندایی به نمایش در آمده که جهت تنظیمات کولر عقب و جلو کاربرد دارند :

 

 

• عملگر تغییر دمای فن تهویه (سمت شاگرد) (با تغییر زاویه بشقابی مقدار عبور باد به سمت رادیاتور بخاری و یا اواپراتور کولر کنترل می گردد و در نتیجه می توان دما های متفاوتی دریافت نمود.
• عملگر تغییر دمای فن تهویه (سمت راننده)
• عملگر تغییر زاویه پرتاب باد (MODE) ( به سبب ایجاد تغییر در جهت ورزش باد فن تهویه)
• عملگر باز و بست دریچه هوای ورودی به کابین (این دریچه در فصول گرم سال  باید در حالت کاملا بسته باشد تا مانع از  ورود هوای بیرون خودرو به داخل کابین گردد و در فصول سرد سال معمولا باز می گردد تا مقداری تهویه هوای داخل کابین انجام گیرد )
• سنسور دمای اواپراتور (این سنسور وظیفه دارد دمای سطح اواپراتور را تشخیص و به یونیت کنترل تنظیمات تهویه مطبوع تهویه گزارش دهد با این هدف که از یخ زدن سطح اواپراتور با قطع برق کمپرسور توسط یونیت کنترل تنظیمات تهویه مطبوع جلو گیری گردد.
• سنسور دمای مایع خنک کاری موتور (از اطلاعات این سنسور جهت راه اندازی و تعیین دور فن خنک کاری جلو بهره برده می شود )
• سنسور نور
• سنسور فشار گاز کولر (اطلاعات فشار گاز کولر توسط این سنسور سنجش شده و به کنترل یونیت موتور ارسال می گردد تا در صورت لزوم دور فن خنک کننده جلو تغییر کند و همچنین در صورت بالارفتن بیش از حد فشار گاز کمپرسور از مدار خارج و با افت فشار مجدد وارد مدار گردد)

 

در تصویر زیر سنسور فشار گاز کولر ، کمپرسور کولر و شیر انبساط به نمایش در آمده :

 

 

 

• کنترل یونیت موتور ECU یا PCM  در مواردی خرابی یونیت کنترل موتور است که سبب می شود علاوه در دستور کاربر مبنی بر فعال شدن مدار کولر این اتفاق نمی افتد .

تصویر زیر مربوط به خرابی یونیت کنترل موتور و عدم کارکرد کولر در نتیجه آن است :

 

 

 

• کمپسور کولر ، بوبین و شیر برقی (شاید به جرات بتوان گفت اصلی ترین قطعه در مدار کولر که گاز کم فشار را دریافت و مایع داغ پر فشار را به سمت کندانسور روانه می کند ، نکته قابل توجه اینکه فشار ایجاد شده توسط کمپرسور کولر گاها تا 25 bar هم می رسد )

تصویر زیر مربوط است به شیر برقی و بوبین  بخش کمپرسور کولر محصولات هیوندا:

 

 

کمپرسور کولر در مواردی قابل تعمیر است و در مواردی خیر :

چنانچه خرابی در بوبین ، شیربرقی ، پولی (فولی) و ... باشد قابل تعمیر است اما در مواردی که سیلندر ها و پیستون ها دچار خرابی و یا لغی و یا گشاد شدگی شده اند یا گریپاچ شده است  و اینکه دچار خوردگی و براده دهی شده باشد قابل تعمیر نیست و می بایست تعویض گردد در چنین شرایطی حتما باید کل مدار گاز کولر به جهت جلو گیری از خرابی مجدد کمپرسور با گاز ازت یا ... شستوشو شود .

در تصاویر زیر کمپرسور دمونتاژ شده جهت تعمیرات ،  کمپرسور خراب و براده زده به نمایش در آمده همچنین قطعاتی که در پروسه تعویض کمپرسور حتما باید شست و شوی و یا تعویض شوند هم نشان داده شده است مانند  توری ، کندانسور و درایر (رطوبت گیر)  و ... که قابل شستوشو و استفاده مجدد هستند  :

نمونه ای از کمپرسور کولر که دچار خرابی وسایش داخلی شده است؛ کاملا واضح است که داخل کمپرسور پر از براده شده :

 در چنین وضعی حتما کمپرسور کولر تعویض می گردد اما پیش از شارژ مجدد گاز کولر حتما بایستی کل مدار و قطعات مانند درایر ، رطوبت گیر ، کندانسور ، شیر انبساط ، لوله ها و اواپراتور  با گاز ازت یا محصولات مشابه شست و شو شوند .

قطعاتی که در بالا ذکر گردید در تصاویر زیر معرفی شده است :

 

 

 

• فیوز و رله فن تهویه عقب خودرو
• فن تهویه عقب (عملکردی مشابه فن تهویه جلو دارد)
• یونیت کنترل تنظیمات تهویه مطبوع کنترل تهویه مطبوع عقب(متعلق به آن دسته از محصولات که مجهز به کولر عقب هستند مانند اکثر SUV  های تولیدی کمپانی هیوندایی     (در صورتی فعال می گردد که کلید REAR MANUAL  در روی یونیت کنترل تنظیمات تهویه مطبوع تهویه جلو در حالت ON   قرار گرفته باشد . این یونیت کنترل تنظیمات تهویه مطبوع به جهت فراهم نمودن امکان تغییرات در تهویه مطبوع عقب توسط سرنشینان  عقبی طراحی شده است و بر روی آن  دو ولوم جهت تغییر دور فن تهویه عقب  ، تغییر دمای محفظه عقب و چند کلید به جهت تعیین وضعیت دمش باد و ... تعبیه شده است .
• ترانزیستور تغییر دور فن تهویه عقب
• عملگر تغییر دمای فن تهویه عقب
• عملگر تغییر زاویه پرتاب باد فن تهویه عقب
• شیر انبساط (قبل از هر اواپراتور نصب می گردد) (با این وظیفه که مایع گرم پر فشار را دریافت و آنرا به صورت گاز کم فشار به داخل اواپراتور اسپری می کند)
• اواپراتور جلو (این قطعه نیز یک شبکه معمولا آلومینیومی است که گاز مبرد درون لوله های داخلی آن حرکت میکند تا سیکل گردش انجام گیرد ، نکته مهم اینکه از محدوده اطراف این قطعه گرمای لازم برای تبدیل مایع مبرد به گاز تامین میگردد به زبان ساده تر اینکه وقتی مایع کم فشار به شیر انبساط می رسد توسط آن اسپری می شود طبق اصول فیزیکی این یک فرآیند گرماگیر است بنابراین از دور اواپراتور برای انجام عمل انبساط گرماگرفته می شود و دما در آن ناحیه پایین می آید حال فن تهویه با مکش و وزش باد   هوای سرد این محدوده را تحت مسیر تعیین شده به سمت محفظه اتاق سرنشینان ارسال می کند .
• اواپراتور عقب
• لوله های پر و کم فشار گاز کولر

تصاویر لوله ها و ولو های شارژ گاز :

 

 

• گاز کولر و روغن R134a ( در ابتدا از گاز های مبرد دیگری در سیستم خنک کاری خودرو استفاده می شد که به دلیل آسیب های زیست محیطی که ایجاد می کرد به تازگی تقریبا در کلیه خودرو های سراسر جهان در سیستم تهویه مطبوع از همین مدل گاز استفاده می گردد)
• کندانسور و رطوبت گیر (محفظه ای است در مدار کولر خودرو ها با وظیفه ای مشابه کار رادیاتور خنک کننده موتور که در اینجا وظیفه دارد مایع داغ پرفشار را به مایع گرم تبدیل کند )
• فن خنک کاری جلو تحت کنترل ECU می باشد و با وظیفه پایین آوردن دمای مایع خنک کاری موتور  و همین طور تبدیل مایع داغ کندانسور به مایع گرم در سیکل کارکرد کولر خودرو .

 

مراحل عیب یابی ، نشت یابی و شارژ گاز کولر محصولات هیوندایی  کدامند؟

در مراجعاتی که طی سال های کاری به تعمیرگاه هیوندایی ویرا خودرو صورت گرفته با انواع خرابی های سیتم تهویه مطبوع مواجه شده ایم ، در اینجا تصمیم بر این دارم که غالب خرابی های رخ داده در سیستم کولر هیوندایی را خدمت شما مخاطب محترم عرض نماییم ، ذکر این نکته الزامی است که در مواردی خرابی ها به دلیل ایجاد قطعی در سیم کشی ها و مدارات است که یافتن  آن ها نیاز به شاپ منوال های کمپانی سازنده و تخصص در نقشه و دیاگرام خوانی  دارد  . 

 

 گرم بودن باد کولر به دلیل بروز نشتی گاز کولر و تخلیه کامل آن :

به دلیل تجهیز برخی محصولات هیوندایی به سیستم تهویه مطبوع عقب و طراحی دو اواپراتور و قاعدتا دو شیر انبساط و لوله های انتقال گاز از کمپرسور کولر تا این دو بخش متاسفانه در اکثر موارد گرم بودن باد کولر و دم کردن هوای داخل کابین خودرو به دلیل بروز نشتی در نقطه ای از این مدار است ، در صورت مراجعه به تعمیرگاه هیوندایی در ابتدای کار  

با استفاده از هوای پرفشار تست نشتی گرفته می شود و در اغلب موارد محل نشتی گاز کولر کشف و نسبت به رفع عیب اقدام می گردد.

 

کلاچ نکردن کمپرسور کولر :

در صورتی که در هرکدام از بخش های الکتریکی و الکترونیکی ایرادی رخ دهد شاهد عدم کلاچ کردن کمپرسور کولر خواهیم بود ، در نتیجه به دلیل بالا نرفتن فشار گاز مبرد عمل خنک کاری داخل کابین رخ نمی دهد . در این مورد حتما عیب یابی با استفاده از تجهیزات عیب یاب مثل دیاگ و با مراجعه به شاپ منوال و دیاگرام های نقشه های سیستم برقی هیوندایی عیب یابی صورت گرفته و بخش معیوب تعمیر یا تعویض می گردد .

 

خرابی کمپرسور کولر:

کمپرسور کولر معمولا به دو شکل خراب می شود  اولا سوختن بوبین و یا گریپاچ پولی سر کمپرسور  و ثانیا خرابی  پیستون و سیلندر های داخل کمپرسور که دچار لغی و گشاد شدگی می شوند که در نتیجه آن فشار لازم سیستم تبرید فراهم نمی شود .  در صورت خرابی بوبین و پولی کمپرسور قابل تعمیر و در صورت بروز حالت دوم کمپرسور غیر قابل تعمیر است و بایستی با نمونه سالم تعویض گردد.

در تصاویر زیر نمونه هایی از دمونتاژ کامل کمپرسور کولر محصولات هیوندایی جهت عیب یابی و تعمیر قابل ملاحظه است :

 

خرابی و شکستگی در بخش های یونیت تهویه جلو داشبرد یا یونیت تهویه عقب هیوندایی

این یونیت ها نیز معمولا به دلیل نواسانات ولتاژی ، ضربه و یا آب خوردگی دچار عیب می شوند که در بسیاری موارد قابل تعمیر می باشند .

 

حرف آخر

همواره تعمیرات محصولات هیوندایی را به کسانی بسپارید که مجهز به لوازم عیب یابی و علم نقشه خوانی باشند . علت آن واضح است اولا با حجم بالایی از قطعات مرتبط در یک مدار روبرو هستید ؛ عیب یابی به روش حدسی و آزمون و خطا هزینه سنگینی به شما تحمیل می کند و همچنین بعضی روش های قدیمی جهت تست قطعات روی این خودرو ها که نسبتا بروز هستند جواب گو نیست  و منجر به سوختن یا آسیب به  آن ها می شود چرا که کوچکترین دست کاری یا کم توجهی خسارات سنگینی به شما وارد خواهد آورد .

 تصویر زیر دیاگرامی از مدار سیستم تهویه مطبوع محصولات هیوندایی است که استفاده از آن می تواند در عیب یابی بسیار سودمند و مؤثر باشد .

 

 

مهندس عرفان افشار -  کارشناس ارشد مهندسی مکانیک - تعمیرگاه تخصصی ویرا خودرو - تخصصی ترین تعمیرگاه خودرو های وارداتی در غرب تهران

ENGINEER ERFAN EBADI AFSHAR – MASTER OF MECHANICAL ENGINERING – VIRA KHODRO PROFESSIONAL REPAIR SHOP